عرصه فرهنگ نیازمند فدائیان فرهنگی اسلام است

شهید سیدمجتبی میرلوحی معروف به نواب صفوی از شهدای برجسته قبل از انقلاب اسلامی است که از پیشگامان برپایی حکومت اسلامی در ایران بود و تأثر فراوانی بر روی انقلابیون هم عصر خود از جمله مقام معظم رهبری گذاشته است.

مقام معظم رهبری در رابطه با تأثیر شهید نواب صفوی می فرمایند «مرحوم نواب صفوی برای من، خیلی جاذبه داشت و به کّلی مرا مجذوب خودش کرد. هر کسی هم که آن وقت در حدود سنین ما بود، مجذوب نوّاب صفوی میشد؛ از بس این آدم، پُرشور و بااخلاص، پر از صدق و صفا و ضمناً شجاع و صریح و گویا بود. من میتوانم بگویم که آن‌جا به طور جدّی به مسائل مبارزاتی و به آنچه که به آن مبارزه سیاسی میگوییم، علاقه‌مند شدم.» ۲۲ دی ۱۳۶۸

رهبر معظم انقلاب که اولین جرقه های مبارزاتی خود علیه رژیم پهلوی را از زمان آشنایی خود با شهید نواب صفوی عنوان کرده اند فعالیت های فدائیان اسلام را یک کار فرهنگی، سیاسی و نظامی دانسته اند؛ ایشان در این رابطه می فرمایند «کاری که مرحوم نواب در مقابل کسروی انجام دادند یک کار فرهنگی فقط نبود، اتفاقاً کار سیاسی، نظامی، فرهنگی بود. نظامی بود برای اینکه خب کسروی را مضروب کرد و بعد هم یکی از یاران ایشان کسروی را کشت یعنی دو مرتبه از طرف نواب، کسروی مورد حرکت به‌اصطلاح نظامی قرار گرفت. یکبار به وسیله‌ی خود ایشان که با کارد حمله کرد، یکبار هم به وسیله‌ی مرحوم امامی، سید حسین امامی، که با اسلحه زد و کسروی را عملاً نابود کرد. کار سیاسی هم بود، همانطور که قبلاً هم گفتم، اصلاً ماهیت حرکت ضد دینی که کسروی هم یکی از تئوریسینها و طراحانش بود یک ماهیت سیاسی بود… پس مبارزه‌ی با کسروی فقط مبارزه‌ی با افکار ضد مذهبی او نیست، زیرا که همان افکار ضد مذهبی هم یک حرکت سیاسی بود و یک ریشه و منشأ سیاسی داشت. بنابراین کار مرحوم نواب به اعتقاد من کار مذهبی فقط نبود، کار مذهبی-سیاسی بود و به همین شکل هم منعکس شد.» ۲۲ دی ۱۳۶۸

همچنین آیت الله سیدعلی خامنه ای در رابطه با ماهیت و اهداف فدائیان اسلام فرمودند «اینها مردمانی بودند که «انّهم فتیة امنوا بربّهم». واقعاً جوانانی بودند که به خدا ایمان آوردند و از روی اخلاص، در راه حاکمیت معارف و احکام نورانی اسلام تلاش کردند و در مقابل ظلم و فساد ایستادند. ظلم و فساد خاندان پهلوی و وابستگی آنها به بیگانگان، این حرکت و نهضت را به وجود آورد. اصلاً قضیه اینها چنین بود که در جهت اسلامی شدن جامعه، مبارزه ضدّ استبدادی و ضدّ سلطنتی خودشان را آغاز کردند و متأسّفانه در وسط کار، همه‌شان از بین رفتند. البته برای خود آنها خوب شد؛ چون به شهادت رسیدند و به مقام عالی شهادت دست یافتند؛ اما برای جامعه خسارتی بود.»

از نظر مقام معظم رهبری اگرچه که فدائیان اسلام در روی کار آمدن مصدق نقش مؤثری داشتند ولی طرفدار مصدق نبودند بلکه به دنبال اجرای احکام اسلامی در جامعه بودند از این رو از ترکیب مصدق – کاشانی حمایت کردند و وقتی این ترکیب دچار مشکل شد از مصدق نیز فاصله گرفتند؛ ایشان در این رابطه فرمودند «دکتر مصدق در اوایل کارش به طور آشکار متکی بود به گروه فدائیان اسلام و مرحوم کاشانی این را آشکارا هم میکرد البته آنها طرفدار مصدق به عنوان مصدق نبودند طرفدار آن چیزی بودند که ترکیب مصدق-کاشانی آن را ارائه میداد یعنی یک حکومت ضد استبدادی و ضد سلطنتی دینی، این بود دیگر؛ ترکیب کاشانی و مصدق اینجوری بود، البته این ضدها باز هم مصداق داشت، ضد سلطنتی، ضد استبدادی، ضد انگلیسی، این خصوصیت آن چیزی بود که از مجموعه‌ی مصدق و کاشانی بوجود میآمد و منعکس میشد در خارج» ۲۲ دی ۱۳۶۸

با توجه به نگاه مقام معظم رهبری به ماهیت و اهداف گروه فدائیان اسلام و تأیید شهید نواب صفوی از این جهت که به دنبال حاکمیت اسلام و اجرای تام و تمام احکام اسلامی در جامعه بود می توان گفت که اگرچه با پیروزی انقلاب اسلامی ایران بخش مهمی از اهداف فدائیان اسلام محقق شد اما در عرصه هایی که نفوذ دشمن را پس از انقلاب شاهد هستیم از جمله عرصه فرهنگ هنوز این اهداف محقق نشده است و نیاز به حرکت های انقلابی و خودجوش و روحیاتی مانند شهید نواب صفوی هنوز وجود دارد.

از این رو می توان فرمان آتش به اختیار رهبر معظم انقلاب در عرصه های فرهنگی را در ذیل اندیشه های انقلابی فدائیان اسلام تعریف کرد که افرادی که دغدغه فرهنگ دارند باید به میدان بیایند و به صورت خودجوش و انقلابی کارهای فرهنگی تمیز و اثرگذار را در چارچوب قانون انجام دهند و در عرصه ای که تسلط فرهنگ غربی به وضوح مشاهده می شود حتی در صورتی که آثارشان کمتر دیده شود، از تولید محتوای فرهنگی دست برندارند و فدائیان فرهنگی اسلام باشند.

در این راستا آیت الله خامنه ای در دیدار با دانشجویان فرمودند «من به همه‌ی آن هسته‌های فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور مرتّباً میگویم: هرکدام کار کنید؛ مستقل و به‌قول میدان جنگ، آتش به اختیار. البتّه در جنگ، قرارگاه مرکزی وجود دارد که دستور میدهد، امّا اگرچنانچه رابطه‌ی قرارگاه ‌قطع شد یا قرارگاه عیبی پیدا کرد، اینجا فرمانده دستورِ آتش به اختیار میدهد. خب شما افسرهای جنگ نرمید -قرار شد شما افسران جوان جنگ نرم باشید- آنجایی که احساس میکنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمیتواند درست مدیریّت کند، آنجا آتش به اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.»

ایشان در ادامه تأکید کردند که «این‌همه ما مسئله‌ی فرهنگی در کشور داریم، مسائل مهم که شاید من بتوانم ده مسئله‌ی اصلیِ فرهنگی را بشمارم که اینها دچار مشکل است؛ فرض کنید مسئله‌ی سینما، یک مسئله‌ی مهم است، [یعنی] مسئله‌ی فرهنگی مهمّی است که سینمای کشور چه جوری اداره میشود، از کجا پشتیبانی میشود -حالا پشتیبانی خارجی هم پیدا میکنند برای فیلم‌ها- اداره‌ی هنر کشور و سینما که چیز کوچکی نیست؛ مثلاً فرض کنید ده مسئله‌ی این‌جوری میشود پیدا کرد، [امّا] ناگهان می‌بینید مثلاً فرض کنید اینکه فلان آهنگ قبل از افطار پخش بشود یا نشود، میشود مسئله‌ی اصلی؛ نامه‌نگاری میکنند!(۱۰) پیدا است که این دستگاه اختلال پیدا کرده که مسئله‌ی اصلی را از مسئله‌ی فرعی تشخیص نمیدهد و یک مسئله‌ی اصلاً بی‌اعتبارِ بی‌اهمّیّت فرعی را به‌عنوان یک مسئله‌ی اصلی، درشت میکنند. وقتی این‌جوری دستگاه‌های مرکزی اختلال دارند، آن‌وقت اینجا جای همان آتش به اختیاری است که عرض کردم». ۱۷ خرداد ۱۳۹۶

مقام معظم رهبری در توضیح فرمان آتش به اختیار در عرصه های فرهنگی فرمودند «آتش به اختیار به معنی کار فرهنگی خودجوش و تمیز است؛ آنچه ما گفتیم معنایش این است که در تمام کشور، جوانها و صاحبان اندیشه و فکر، صاحبان همّت، خودشان با ابتکار خودشان، کار را -کارهای فرهنگی را- پیش ببرند، منافذ فرهنگی را بشناسند و در مقابل آنها، کار انجام بدهند؛ آتش به اختیار، به معنای بی‌قانونی و فحّاشی و طلبکار کردن مدّعیانِ‌ پوچ‌اندیش و مدیون کردن جریان انقلابی کشور نیست. نیروهای انقلابی بیش از همه باید مراقب نظم کشور، مراقب آرامش کشور، مراقب عدم سوءاستفاده‌ی دشمنان از وضعیّت کشور، و مراقب حفظ قوانین [باشند]؛ این مراقبتها در درجه‌ی اوّل متوجّه به نیروهای انقلاب است که دلسوزند، علاقه‌مندند و مایلند که کشور به سمت هدفهای خود حرکت بکند». ۱۳۹۶/۰۴/۰۵ «معنای آتش به اختیاری که ما گفتیم،(۴) این است: یعنی همه‌ی جوانها، همه‌ی گروه‌های مؤمن در زمینه‌های مختلف، هر کاری که برایشان میسّر است، و مطابق با قوانین کشور و مصلحت کشور [است]، باید انجام بدهند و معطّل کسی نباید بمانند.» ۲۹ بهمن ۱۳۹۷